Het proces

Het proces
Als de vrederechter niet gevraagd wordt om de partijen te verzoenen of als de poging tot verzoening mislukt, dan blijft er geen andere keuze dan een proces in te stellen.
Een procedure voor het vredegerecht is tamelijk eenvoudig, snel en goedkoop.
Wie aan de vrederechter een veroordeling vraagt, noemen we de eiser (of verzoeker).
De partij die opgeroepen wordt zich te verdedigen tegen die eis, is de verweerder (of gedaagde).
Hierna bekijken we de procedure achtereenvolgens van beide kanten.

 U wil een proces starten voor het vredegerecht (u bent de eiser)
De proceskosten
Als u een procedure bij de vrederechter wil starten, zal u in de meeste gevallen ‘rolrecht’ moeten betalen. Dit is een vergoeding om het dossier bij de rechtbank te openen. Het rolrecht bedraagt meestal 35 euro. Voor kleine geschillen (tot max. 1239,5 euro) bedraagt dit slechts 25 euro. Indien u het rolrecht onmogelijk kunt betalen, vraag dan de kosteloze rechtspleging.
Meer informatie hierover vindt u in de brochure ‘Een betere toegang tot justitie’
(www.justitie.belgium.be/nl/publicaties).

De advocaat
De bijstand van een advocaat is niet verplicht: u kan steeds uzelf verdedigen.
Als u een beroep doet op een advocaat, moet u die betalen. Als u het proces (met de bijstand van een advocaat) wint, hebt u recht op een rechtsplegingsvergoeding. Die dient om tussen te komen in de kosten en erelonen van uw advocaat.
Als u toch een advocaat wil en niet de middelen heeft om zijn kosten en ereloon te betalen, kan u een beroep doen op de juridische tweedelijnsbijstand die de mogelijkheid biedt om volledig of gedeeltelijk kosteloos bijstand te krijgen van een advocaat.
Wend u voor meer informatie hierover tot de balie van de Orde van Advocaten (www.advocaat.be) of lees de brochure ‘Een betere toegang tot justitie’.
Het vredegerecht kan u hiermee niet helpen.

De procedure starten
Dat gebeurt meestal met een dagvaarding, soms met een verzoekschrift of met een
vrijwillige verschijning.

De dagvaarding
De dagvaarding is de meest gebruikelijke inleidingswijze van een proces. Het is een document dat de gerechtsdeurwaarder afgeeft op de woonplaats van de tegenpartij.
De gedagvaarde noemen we de ‘verweerder’. De wettelijke termijn tussen ontvangst
van de dagvaarding en de verschijning voor de vrederechter is acht dagen.
De eiser zal wel meestal een bedrag aan de gerechtsdeurwaarder moeten
voorschieten. Normaal gezien bedraagt dat voorschot tussen de 150 en 250 euro.
Wie uiteindelijk ongelijk krijgt, zal deze som moeten betalen.

Het verzoekschrift
Het verzoekschrift mag onder meer gebruikt worden bij huurzaken of familiale
geschillen. De eiser of diens advocaat legt het verzoekschrift neer op de griffie van
het vredegerecht en betaalt het rolrecht. Hij kan het ook met de post versturen. Het
wordt dan pas ingeschreven nadat het rolrecht overgeschreven is op de rekening van
het vredegerecht.
Een verzoekschrift moet soms bepaalde formules bevatten of gepaard gaan met recente woonstattesten. Belangrijk is ook dat alle identiteiten vermeld zijn en duidelijk opgegeven is welke veroordeling de eiser uitgesproken wil zien. De griffier zendt het verzoekschrift dan met een gerechtsbrief (een speciaal aangetekende brief ) naar de verweerder.
Bij schuldvorderingen kunt u als schuldeiser een verzoekschrift neerleggen om betaling te bevelen als de schuld en het bedrag ervan uitdrukkelijk en schriftelijk erkend zijn door de schuldenaar. Raadpleeg hiervoor het Gerechtelijk Wetboek vanaf art. 1338 (summiere rechtspleging om betaling te bevelen).

De vrijwillige verschijning
De vrijwillige verschijning wordt meestal tussen advocaten toegepast. Er zijn geen kosten verschuldigd aan de gerechtsdeurwaarder. De griffie zal wel rolrechten vragen.

 

 U wordt opgeroepen om voor de vrederechter te verschijnen
u bent de verweerder
De oproeping
De oproeping gebeurt via een dagvaarding of via een gerechtsbrief. De gerechtsbrief is een speciale aangetekende brief verzonden door de griffier van het vredegerecht.
Lees de dagvaarding of de gerechtsbrief aandachtig. Zo weet u wat de tegenpartij van u eist en waar en wanneer u op het vredegerecht aanwezig moet zijn.
Wees aanwezig
U doet er goed aan de oproeping niet te vergeten of te negeren. Indien u zelf niet kunt of wilt komen, stuurt u het best een vervanger. Een brief met uitleg sturen waarom u niet aanwezig kunt zijn (door ziekte, door uw werk) haalt niets uit. Als u (of uw vertegenwoordiger) niet voor de rechter verschijnt, zult u bij verstek veroordeeld worden. Dat betekent dat de eiser automatisch gelijk krijgt omdat de rechter uw argumenten niet kan aanhoren.
Ook als u een schuld hebt die u niet in een keer kan betalen, kunt u het best toch
komen en vragen of u die schuld in delen mag betalen.
Moet u zelf komen?
Voor de vrederechter mag u gerust uw eigen zaak verdedigen. U moet echter niet zelf naar de vrederechter komen. Als u een volmacht meegeeft aan uw echtgeno(o)t(e) of aan een familielid (bloed- of aanverwant), dan mag die persoon in uw plaats komen.
U schrijft dan op een gewoon papier dat u aan X volmacht geeft om namens u te verschijnen. Vergeet de volmacht niet te ondertekenen.

Als u de zaakvoerder of (gedelegeerd) bestuurder van een vennootschap bent, dan kan uw bediende, een familielid of een vennoot niet in uw plaats verschijnen. U moet zelf komen en bewijzen dat u de zaakvoerder of bestuurder bent. Neem in dat geval bijvoorbeeld het uittreksel uit het Belgisch Staatsblad met uw benoeming mee.
Bij een ingewikkelde zaak kan het verstandig zijn een advocaat in te schakelen.
Hebt u een klein inkomen, dan kunt u zo snel mogelijk aan het Bureau voor Juridische Bijstand (verbonden aan de Orde van Vlaamse Balies) een pro Deoadvocaat vragen
(tweedelijnsbijstand). Die zal dan gratis of tegen een verminderd ereloon werken.
Praktisch
Zorg ervoor dat u alle nuttige documenten (betalingsbewijzen, aangetekende brieven, foto’s, verklaringen enz.) bij zich heeft. Vergeet ook niet uw identiteitskaart en de eventuele volmacht. Neem het best vooraf een fotokopie van al uw bewijsstukken. De tegenpartij moet deze kopieën krijgen en kunnen bestuderen.
Als u veel bewijsstukken hebt, nummert u die en maakt u er een inventaris van.
Wees stipt op het aangeduide uur in de zittingszaal aanwezig. Hou rekening metverkeers- en parkeerproblemen.
Meld u aan bij de bode. Hij zal dan uw aanwezigheid noteren. Wanneer u uw naam hoort afroepen, gaat u naar de vrederechter en toont u uw identiteitskaart en de eventuele volmacht. Om allerlei redenen (bijvoorbeeld omdat advocaten voor gaan) kan het enige tijd duren voor u aan de beurt komt.
Omdat het gerechtsgebouw een openbaar gebouw is, mag u er niet roken.

 Verloop van het proces
De meeste zaken komen voor tijdens een openbare zitting. Echtelijke moeilijkheden,
familiezaken, getuigenverhoren enz. worden in een ‘raadkamer’ behandeld, dus
zonder publiek. Het gebeurt ook dat de vrederechter eerst op de plaats van de
betwisting komt en de partijen zelf wil horen. Dit vergemakkelijkt verzoeningen.

 De inleiding
De zaak wordt ofwel onmiddellijk behandeld, ofwel tot een bepaalde datum uitgesteld, ofwel onbepaald uitgesteld.
De zaak wordt onmiddellijk behandeld
Dringende of eenvoudige zaken (kleine facturen, huurachterstallen enz.) kunnen in de loop van de zitting zelf mondeling behandeld worden. De rechter luistert dan naar de uitleg van de partijen (zie hieronder ‘het pleiten’) en spreekt kort nadien het vonnis uit. Dat krijgt u via de post thuis bezorgd.
Als de verweerder niet betwist wat de eiser van hem vraagt en enkel de schuld in delen wil aflossen, meldt hij dit het best onmiddellijk aan de rechter.
Hij kan misschien verkrijgen dat verhogingen boven op de hoofdsom of hoge intresten herleid of kwijtgescholden worden. Hij moet dit wel uitdrukkelijk vragen.
De zaak wordt tot een bepaalde datum uitgesteld
Soms wordt de zaak een week, een maand of meer uitgesteld. De verweerder kan ondertussen zijn standpunt schriftelijk uiteenzetten en de bewijsstukken overmaken aan de tegenpartij. De verweerder doet er goed aan zeker aanwezig te zijn, anders kan hij alsnog bij verstek worden veroordeeld.
De zaak wordt onbepaald uitgesteld
Dat gebeurt vooral als de zaak niet dringend is of als de standpunten schriftelijk moeten worden uiteengezet. De zaak wordt dan naar de rol verzonden om de partijen toe te laten conclusies uit te wisselen en neer te leggen.
Belangrijk is het nummer van de algemene rol (afgekort als A.R.) te noteren. Dat is het
nummer waaronder de zaak bekend is op het vredegerecht. De partijen vermelden dit nummer best ook steeds in hun briefwisseling. Zo vinden de mensen van de rechtbank snel het dossier weer.

Conclusies opstellen
Als de vrederechter de zaak onbepaald heeft uitgesteld (naar de rol verzonden heeft), zal dat meestal gebeuren om volgens vastgelegde regels schriftelijke uitleg te krijgen aan de hand van bewijsstukken.
Verloop
›› De (advocaat van de) eiser moet de verweerder binnen de acht dagen zijn bewijsstukken meedelen.
›› Na ontvangst van die bewijsstukken, heeft de verweerder één maand de tijd om zijn visie op papier te zetten in een conclusie. Die moet opgesteld zijn in de taal van de procedure.
De verweerder vermeldt in zijn conclusie de partijen, de rechtbank waar de zaak behandeld wordt en het nummer van de algemene rol (of toch zeker de datum waarop de zaak ingeleid werd en dus voor het eerst voor de rechtbank kwam).
Verder geeft de verweerder zo duidelijk mogelijk zijn standpunt weer. Als hij zelf iets van de eiser wil verkrijgen, vermeldt hij dat als een tegeneis in de conclusie.
Bewijsstukken zijn genummerd en geïnventariseerd.
›› Daarna verstuurt de verweerder een kopie van zijn conclusie, de bewijsstukken en de inventaris naar de eiser of zijn advocaat. Wanneer er nog andere partijen zijn, moeten zij ook een kopie van dat alles krijgen. Als een van die partijen een advocaat heeft, is het de advocaat die deze kopie moet ontvangen. Een aangetekende brief hoeft niet.
›› De verweerder moet ook twee exemplaren van zijn ondertekende conclusie naar de griffie van het vredegerecht sturen. Hij moet er de inventaris van de bewijsstukken bijvoegen. Dat geldt niet voor de bewijzen zelf.
De verweerder dient de documenten per aangetekende brief op te sturen of hij kan ze zelf afgeven op de griffie.
›› De (advocaat van de) eiser heeft na ontvangst van de conclusie één maand de tijd om een conclusie te maken en die naar de verweerder te sturen.
›› Die verweerder heeft na ontvangst van de eisers conclusie nog eens vijftien dagen de tijd om opnieuw een conclusie neer te leggen en die op de hierboven beschreven manier mee te delen.
Wat gebeurt er als een partij niet meewerkt?
Wanneer de zaak naar de rol verzonden werd, kan het zijn dat een partij (meestal de
verweerder) niet wil meewerken aan het vlotte verloop van de procedure.
De eiser zal dan het nodige doen om de verweerder te activeren en te verplichten een conclusie neer te leggen. In dat geval zal de verweerder een gerechtsbrief krijgen van de griffie waarin staat wat hij wanneer moet doen.

 Het pleiten
Na het maken van de conclusies, moeten de eiser en de verweerder samen schriftelijk aan de griffie vragen om de zaak te mogen pleiten. Dat betekent dat de partijen de zaak mondeling uitleggen aan de rechter die daarna het vonnis zal uitspreken.
Als de zaak gepleit wordt, kan elke partij om de beurt rustig zijn zegje doen: de eiser komt eerst aan de beurt, daarna kan de verweerder zijn standpunt uiteenzetten.
De partijen onderbreken elkaar niet, ook al worden de grootste leugens verteld.
Schelden en roepen haalt zeker niets uit. Als de rechter het toelaat en hij de taal begrijpt, mag de uitleg eventueel in een andere taal dan het Nederlands worden gegeven.

 Het vonnis
Na de mondelinge uiteenzettingen geven de partijen de bewijsstukken aan de rechter. Hij zal de zaak dan inberaad nemen (erover nadenken).
Hij spreekt niet onmiddellijk een vonnis uit. De partijen krijgen het binnen de acht dagen thuis in de brievenbus bezorgd.

Na het vonnis
U bent veroordeeld
Als u veroordeeld bent, doet u er goed aan het vonnis zo snel mogelijk vrijwillig na te
leven of als u niet akkoord gaat eventueel beroep aan te tekenen.
Als u moet betalen, doe dit dan onmiddellijk aan (de advocaat van) de tegenpartij.
Als u iets moet doen, doe dit dan en meld ook aan de tegenpartij dat u dat gedaan hebt.
Vergeet niet dat u ook de intresten en de proceskosten (dagvaarding en de rechtsplegingsvergoeding als de eiser een advocaat had) zult moeten betalen. U zult
normaal gezien van de advocaat van de tegenpartij nog een afrekening krijgen van
de te betalen bedragen. Controleer dat bedrag en betaal zo snel mogelijk.
Als u niet snel reageert, zal een gerechtsdeurwaarder het vonnis betekenen (d.w.z. het
vonnis officieel aan u meedelen op uw woonplaats.) Nadien zal hij eventueel beslag
leggen op uw goederen of op uw loon. Dat alles betekent natuurlijk extra kosten.

U gaat niet akkoord met het vonnis
In dat geval kan u beroep aantekenen tegen dat vonnis. Daarvoor doet u best beroep
op een advocaat. De zaak zal dan door een andere rechtbank opnieuw onderzocht worden.
In kleine geschillen kunt u geen beroep aantekenen. Dat is het geval wanneer in het vonnis staat dat het in laatste aanleg gewezen is.
Vergeet vooral niet dat het beroep bij de andere rechtbank moet ingediend zijn uiterlijk binnen de maand na debetekening van het vonnis. Het heeft dus geen enkele zin om brieven te schrijven met verklaringen dat u niet akkoord gaat en dat u beroep wil aantekenen.

Beroep aantekenen ontslaat u niet automatisch van uw plicht om het vonnis na te leven. U zult bijvoorbeeld toch moet betalen als in het vonnis staat dat het uitvoerbaar bij voorraad is.
Teken zeker geen hoger beroep aan om tijd te winnen. De tegenpartij kan u desondanks toch dwingen om te betalen of het geld te blokkeren.
Als u roekeloos beroep aantekent, kunt u ook nog veroordeeld worden tot aanvullende betaling van schadevergoedingen of boetes. Informeer dus best vooraf of u enige kans op slagen hebt.

U bent bij verstek veroordeeld
U bent bij verstek veroordeeld wanneer u niet bent verschenen voor de rechter zodat de tegenpartij automatisch gelijk kreeg. In dat geval kunt u verzet aantekenen. De zaak zal dan door dezelfde vrederechter grondig worden onderzocht. Hij zal dan wel rekening houden met uw argumenten.
Verzet aantekenen doet u bij een gerechtsdeurwaarder of een advocaat. Het verzet moet binnen de maand na de betekening van het vonnis door een gerechtsdeurwaarder aangetekend zijn.

Verdere inlichtingen
Verdere inlichtingen
Verdere inlichtingen kunt u krijgen op de griffie, bij een advocaat, bij een gerechtsdeurwaarder of bij sociale organisaties dierechtshulp bieden.
Iedereen kan ook steeds gratis in de justitiehuizen terecht voor een eerste juridisch advies
van een advocaat in het kader van de juridische eerstelijnsbijstand.

 

Adressenlijst Nederlandstalige Justitiehuizen

ANTWERPEN
Quinten Matsijslei 55
2018 Antwerpen
T 03 206 96 20 F 03 206 96 30
justitiehuis.antwerpen@wvg.vlaanderen.be

BRUGGE
Predikherenrei 3
8000 Brugge
T 050 44 24 10 F 050 44 24 24
justitiehuis.brugge@wvg.vlaanderen.be
Opgelet: vanaf 01/09/2019 wijzigt het e-mailadres naar justitiehuis.brugge@vlaanderen.be

BRUSSEL
Regentschapsstraat 61-63
1000 Brussel
T 02 557 76 11 F 02 557 76 44
justitiehuis.brussel@just.fgov.be

DENDERDMONDE
Zwarte Zustersstraat 8
9200 Dendermonde
T 052 25 33 00 F 052 25 05 31
justitiehuis.dendermonde@wvg.vlaanderen.be

GENT
Cataloniëstraat 6-9
9000 Gent
T 09 269 62 20 F 09 269 62 55
justitiehuis.gent@wvg.vlaanderen.be

HASSELT
Maastrichterstraat 100
3500 Hasselt
T 011 29 50 40 F 011 29 50 56
justitiehuis.hasselt@wvg.vlaanderen.be

IEPER
R. Colaertplein 31
8900 Ieper
T 057 22 71 70 F 057 21 57 62
justitiehuis.ieper@wvg.vlaanderen.be

KORTRIJK
Burgemeester Nolfstraat 51
8500 Kortrijk
T 056 26 06 31 F 056 26 06 39
justitiehuis.kortrijk@wvg.vlaanderen.be

LEUVEN
Bondgenotenlaan 116 bus 3
3000 Leuven
T 016 30 14 50 F 016 30 14 55
justitiehuis.leuven@wvg.vlaanderen.be

MECHELEN
Schoolstraat 9
2800 Mechelen
T 015 28 40 00 F 015 43 20 46
justitiehuis.mechelen@wvg.vlaanderen.be
OUDENAARDE
Lappersfort 1
9700 Oudenaarde
T 055 31 21 44 F 055 30 11 20
justitiehuis.oudenaarde@wvg.vlaanderen.be

TONGEREN
Kielenstraat 24
3700 Tongeren
T 012 39 96 11 F 012 39 96 67
justitiehuis.tongeren@wvg.vlaanderen.be

TURNHOUT
Merodecenter 1
2300 Turnhout
T 014 47 13 40 F 014 47 13 41
justitiehuis.turnhout@wvg.vlaanderen.be

VEURNE
Iepersestraat 87
8630 Veurne
T 058 33 23 50 F 058 33 23 51
justitiehuis.veurne@wvg.vlaanderen.be